Legaat Jan Cools: een schitterende nalatenschap

13-12-2020

Op 26 oktober ontviel Jan Cools ons. Cools was voormalig leerkracht in het Sint-Jozefscollege, gewaardeerd historicus binnen de Herentalse Geschiedkundige Kring, archivaris van KOSH, actief betrokken bij de Sint-Waltetrudiskerk en enthousiaste vrijwilliger binnen allerlei iniatieven van de stad.

Deze indrukwekkende waaier van activiteiten ontplooide hij steeds belangeloos. Zijn historisch werk was steeds nauwkeurig en gebaseerd op gedegen bronnenonderzoek. Zijn eruditie leek wel bodemloos en werd telkens in een smetteloze stijl naar het publiek vertaald. Doorheen de jaren heeft Jan onderzoek gedaan naar talloze onderwerpen.

Naast talrijke bijdragen aan de jaarboeken van de Geschiedkundige Kring resulteerde zijn studiewerk in onder meer een boek over de bouwgeschiedenis van het Begijnhof. Deze publicatie is zo uitgebreid en gedetailleerd dat het met recht en reden een standaardwerk binnen de Herentalse historiografie genoemd mag worden.

Zijn kennis maakte van Jan een gewaardeerde adviseur bij verschillende stadsdiensten. Eenmaal projecten rond het Herentalse erfgoed werden opgestart was zijn nummer steevast één van de eerste dat opgebeld werd. Hij nam deel aan de adviescommissie over de restauratie van de Begijnhofkerk en de inrichting van het Begijnhofmuseum. Daarnaast ondersteunde Jan het Open Monumentencomité met raad en daad. Brochures schrijven, tentoonstellingsmateriaal regelen en suppoost spelen, niets was hem te veel. Zijn inspanningen loonden, dankzij de uitzonderlijke bruiklenen die hij vastkreeg voor de tentoonstelling rond ijzergieterij Van Aerschot in 2001 brak deze alle bezoekersrecords.

De laatste akte van zijn nalatenschap regelde Jan zelf. Hij verrijkt de stadscollecties met een schitterend legaat. Aan het Fraikinmuseum laat hij de marmeren buste ‘La Fee de L'eau', beter gekend als de waternimf van Charles Fraikin na. Dit mooie werk van onze bekendste beeldhouwer vult ons originele, gipsen exemplaar aan. Bovendien is het de eerste marmeren sculptuur in onze collectie.

Daarnaast laat Jan nog twee mooie werken voor het stadsarchief na. Het boek ‘Diva Virgo Candida' uit 1650 werd in 1706 uitgereikt als prijsboek aan de beste studenten van het Herentalse Augustijnencollege. Aangezien het stadsarchief gevestigd is in de infirmerie van het voormalige Augustijnenkloosters komt dit boek in zekere zin na enkele eeuwen terug naar huis.

Ten slotte schenkt Jan ook een negentiende-eeuwse facsimile (een exacte replica van een oude druk of manuscript). van de oudste, gekende kaart van Herentals. Deze kaart, gemaakt door Jacob van Deventer in 1558, is een enorm belangrijke getuige van de Herentalse stadsontwikkeling doorheen de eeuwen en valt nu voor het eerst fysiek te bewonderen in ons stadsarchief.

Het Herentalse stadsbestuur is Jan Cools enorm dankbaar voor dit uitzonderlijke legaat. Jan stond in het centrum van de historische beleving van onze stad. Zijn naam zal vereeuwigd worden in deze schenking maar zijn erfenis bestaat minstens evenzeer uit de kennis en warme herinneringen die hij ons allen nalaat. Een schitterend nalatenschap.